De kunstheup of heupprothese bij de hond
De kunstheup of heupprothese is nog een haast ongekende en weinig toegepaste behandelingsmethode voor heupklachten bij de hond in België.
Vele mensen rondom ons zijn weer in staat om goed te functioneren dankzij een heupprothese en ook bij de hond is dit mogelijk. In de Verenigde staten is dit een wijd verspreide behandeling voor heupdysplasie bij de hond. In België is deze oplossing minder bekend omwille van de kostprijs en de afwezigheid van verzekeringen die dit terugbetalen. Toch is het een zeer goede oplossing voor de pijnlijke en slecht functionerende heupen bij vele honden die dankzij deze techniek als het ware herboren zijn en terug de activiteit van een pup herwinnen.
Wanneer komt uw hond in aanmerking voor een kunstheup?
- Meest voorkomende indicatie is heupdysplasie die op geen andere manier geholpen kan worden (cfr. HD behandelingen)
- daarnaast zijn ook heup fracturen of luxaties die geen geslaagde behandeling hebben ondergaan en waar er erge artrose is opgetreden en de hond erg kreupel is uitgekomen.
Honden die heupdysplasie hebben worden nu nog vaak geëuthanaseerd of onvoldoende adequaat behandeld omdat men denkt dat er geen behandeling is. Dit is absoluut fout. Elke hond met heupdysplasie kan perfect geholpen worden en dat ofwel d.m.v. een bekkenkanteling op jonge leeftijd of d.m.v. een kunstheup indien een bekkenkanteling niet meer mogelijk is.
Ook financieel is het interessanter om een jonge hond een kunstheup te geven dan om hem levenslang met pijnstillers te behandelen. De kostprijs van jarenlange pijnstillers komt stukken hoger uit dan de kostprijs van een kunstheup .
Indien men beslist heeft om een kunstheup te implanteren wordt de patiënt eerst en vooral aan een grondig vooronderzoek onderworpen: ECG, RX van de knieën, de lage rug en de borstkas zijn een absolute noodzaak om andere afwijkingen uit te sluiten. Ook een bloedonderzoek is noodwendig. Als al deze onderzoeken normaal zijn, kan er overgegaan worden tot de operatie. Indien de ingreep uitgevoerd wordt door een ervaren dierenarts en operatieteam zijn de resultaten zeer goed. Het vergt echter minstens een 100 tal heupoperaties om de nodige ervaring te bekomen. DAC Malpertuus kan deze ervaring bieden dankzij de betrokkenheid van Dr. Vandekerckhove bij de opstart van de Zurich prothese in België sinds 2000 en het exclusieve gebruik ervan sindsdien.
SInds 2020 is het arsenaal van de beschikbare implants verder uitgebreid en kunnen ook kleinere rassen en katten van deze techniek profiteren. Dit is een revolutionaire verbetering want ook bij kleine rassen en bij katten komen vaak heupproblemen voor die vroeger meestal eindigden op een heupkop excisie. De resultaten van de kunstheup zijn echter veel beter dan deze van een heupkop excisie.
Dus indien het economische aspect geen beletsel vormt voor u als eigenaar dan is deze kunstheup voor uw dier een veel betere oplossing dan een heupkop excisie.
Techniek cementloze heupprothese
Er wordt een incisie gemaakt ter hoogte van de heup. De heupkop wordt uit de kom geheveld en afgezaagd. Vervolgens wordt een kanaal geboord in het dijbeen en wordt de kom in het bekken uitgefreesd. Na de afbraakfase starten we met de opbouwfase. In eerste instantie wordt een nieuwe heupkom in het bekken vast geklopt en geschroefd. Daarna wordt de dijbeenstam met een speciaal richtapparaat geplaatst en met zelftappende schroefjes vastgezet. Finaal wordt tussen de stam en de kom nog een kop met hals gefixeerd. De operatie wordt beëindigd door het hechten van gewrichtskapsel, spieren en huid. Honden steunen meestal twee dagen na het zetten van een kunstheup. Na 6 weken rust moet de prothese voldoende vastgegroeid zijn in het bot en kan de revalidatie opgedreven worden. Kunstheup operaties zoals deze bieden een uitstekend vooruitzicht. In 90-95% van de gevallen zijn de honden na de operatie zeer goed tot perfect. In enkele gevallen treden er complicaties op die echter meestal oplosbaar zijn.
Voor meer info
- een info film van Kyon
- De historiek van de kunstheup in Malpertuus
Kunstheup complicaties
Luxatie
Ontwrichting van de nieuwe heupkop uit de heupkom. De hond die normaal wandelde zal plots erg gaan manken. Het is belangrijk dat de heup snel terug op zijn plaats wordt getrokken en indien dit lukt de poot wordt opgebonden gedurende 10 dagen. Indien de ontwrichting gemist wordt kan de heup niet meer conservatief herzet worden. Reductie zonder chirurgie is niet steeds mogelijk en in dat geval is een nieuwe chirurgie noodzakelijk.
Neuropraxie
Hierbij ontstaat een beklemming van de hoofdzenuw van de achterpoot tijdens het manipuleren van de weefsels gedurende de chirurgie. Dit is soms onvermijdelijk omdat er hevels moeten worden aangebracht om te kunnen werken in het gebied en omdat de spieren bij deze patiënten vaak sterk verkort zijn. Neuropraxie is een probleem dat zich haast steeds spontaan hersteld. Het herstel kan zeven dagen tot zes weken duren. Patiënten met deze afwijking, hebben een lamme achterpoot.
Infectie
Infectie is de meest vervelende complicatie. Ze is meestal niet oplosbaar door het toedienen van antibiotica. Het verwijderen van de prothese is vaak de enige oplossing. Bij deze patiënten wordt de operatie dan ook als niet gelukt beschouwd. Deze complicatie komt voor bij ongeveer 1% van de patiënten en dit zowel bij mens als dier. Een infectie kan optreden snel na de ingreep of zeer lang na de ingreep (jaren). Indien de infectie optreedt jaren na de ingreep is er meestal een ander onderliggend probleem aan de basis (bvb. een prostaat- of baarmoederinfectie of tandabcessen). Daarom is een jaarlijkse controle van de patiënt noodzakelijk om dergelijke potentiële infectiehaarden op te sporen en tijdig te behandelen. Wanneer er een infectie optreedt snel na de ingreep dan is dit meestal het gevolg van contaminatie tijdens de chirurgie. Zelfs met de meest geavanceerde steriele technieken is het onmogelijk om 100% infectieloos te werken. Bacteriën die een operatieve wonde besmetten zijn meestal de eigen huidbacteriën van de hond. Deze komen in de wonde terecht bij het insnijden van de huid.
Loskomen van de implantaten
Dit zien we soms nadat de prothese verschillende maanden tot zelfs jaren goed gefunctioneerd heeft. DIt heeft te maken met een reactie van het lichaam op slijtage produkten afkomstig van de heupkom. De polyethyleen uit de prothese cup veroorzaakt na intensief gebruik slijtagepartikels die doorsijpelen in de weefsels rondom de implantaten. Een reactie van het lichaam op deze partikels kan geleidelijk been resorptie veroorzaken en loskomen van de heupkom of stam. Een revisie en herplaatsing van een nieuw implant kan hier een oplossing bieden maar revisies gaan wel gepaard met iets minder goede slaagpercentages. Onze Kyon heup heeft om die reden in de laatste generatie implants de polyethyleen vervangen door polyester-keton (PEEK) en een carbon ring thv de contact plaats met de kop. DIt materiaal is veel harder en resistenter tegen slijtage zodat de slijtage deeltjes geen loskomen meer veroorzaken. Sinds het gebruik van deze nieuwe cup is aseptisch loskomen van de cup zo goed als verdwenen.
De laatste versie van deze Kyon heup gaat nu ook gebruik maken van een ceramische kop die beter samen gaat met de PEEK cup. Door deze wijziging wordt de KYON heup van de hond zonder twijfel de meest geavanceerde kunstheup die momenteel commercieel beschikbaar is en de vergelijking met humane kunstheupen galnsrijk kan doorstaan.
Fractuur
Zeer uitzonderlijk kan er kort na het plaatsen van de prothese een spontane fractuur optreden net onder de stam of ter hoogte van de schroefgaten die dan ergens als stress riser gefungeerd hebben. Soms is het mogelijk om deze fractuur te herstellen zonder verlies van de prothese. Vaak zal echter de prothese geheel of gedeeltelijk verwijderd moeten worden om de fractuur te laten herstellen. Nadien kan dan eventueel na genezing van de fractuur een tweede poging gedaan worden om de prothese te herplaatsen. De Zurich prothese is één van de enige protheses bij de hond waar een revisie nog mogelijk blijkt na complicaties. Enkel na infectie of na een zware fractuur zal de kans op revisie veel kleiner zijn.
Eigenaars die de beslissing nemen om een kunstheup te laten implanteren bij hun hond moeten een behoorlijke financiële inspanning doen maar krijgen een hoogtechnologische ingreep aangeboden die zeer gunstige resultaten geeft bij het allergrootste deel van de patiënten. Het plaatsen van een heupprothese is een technisch moeilijke ingreep die best gedaan wordt door een chirurg die dit frequent doet. Enkel regelmatige ervaring met deze ingreep doet de resultaten op lange termijn verbeteren. De leerperiode is vrij lang en gaat gepaard met complicaties die minder voorkomen bij de chirurg die dit frequent doet.
Op de foto ziet u onze chirurgen in actie bij het plaatsen van een kunstheup.