Artroscopie bij de hond (en kat)
Wat is artroscopie
Artroscopie per gewricht
Artroscopie (arthroscopie = kijken in gewricht)
Artroscopie is een chirurgische techniek waarbij met behulp van dunne kijkbuisjes in gewrichten wordt gekeken. Via een instrumenten poort kan men fijne chirurgische instrumenten in het gewricht brengen waarmee men letsels kan behandelen onder het directe zicht van de artroscoop. Aldus wordt het opensnijden van het gewricht vermeden. In de humane geneeskunde wordt artroscopie vaak gebruikt , denk maar aan de krantenartikels over topsporters die artroscopisch behandeld worden voor knie of schouderletsels. Ook bij de hond en kat is dit mogelijk geworden sinds halfweg de jaren negentig en onze eigen diergeneeskundige faculteit heeft daarin een pioniersrol vervuld. Het is duidelijk dat de artroscopische techniek voor de behandeling van gewrichten heel wat voordelen heeft ten opzichte van de chirurgische. Het trauma dat wordt aangericht is minimaal, de herstelperiode veel korter en de pijn na de ingreep veel minder. Bij honden worden momenteel routinematig schouders, ellebogen, polsen, knieën, enkels en zelfs heupen bekeken worden. Zowel diagnose als ook behandeling van gewrichten is mogelijk. De artroscoop is een lang ijzeren buisje waarin een ingewikkeld lenzensysteem zit met op het einde een ooglens waardoor gekeken kan worden. Artroscopen zijn in meerdere lengtes en diameters verkrijgbaar. Het is dan ook duidelijk dat het type artroscoop dat gebruikt wordt afhankelijk is van de diersoort en het type gewricht. Bij een paard van 1000 kg zal een zeer lange en dikke artroscoop gebruikt worden om in de knie te kijken. Om in de pols van een klein hondje te kijken is daarentegen een korte en zeer dunne artroscoop nodig. Het is door het steeds maar verder perfectioneren en verkleinen van de scopen dat het mogelijk geworden is om ook kleine gewrichtjes te onderzoeken. Omdat het lenzensysteem in de scoop zeer fragiel is zou het onwijs zijn om deze rechtstreeks in het gewricht te duwen. Daarom wordt een schacht voorzien waarin dit lenzensysteem past. Deze schacht beschermt het systeem en laat toe om met fysiologisch water te spoelen tussen scoop en buis. Dit water kan het gewricht reinigen en de bloed- en kraakbeenresten wegspoelen.
In de beginfase van de artroscopie keek de chirurg rechtstreeks door het oog van de scoop. Dit was echter onhandig en moeilijk op aseptische wijze te doen. Daarom werd er overgegaan tot het monteren van een camera op de scoop. Door deze camera wordt een beeld geprojecteerd op een televisiescherm. Tevens kan dit beeld vastgelegd worden op een videorecorder en op een videorecorder -printersysteem. Dit laat toe om video-opnames van de operatie te bekijken en/ of om foto's af te drukken. Er is er ook nog een lichtbron (halogeen of xenon).Het laatste deel van de uitrusting betreft het materiaal waarmee in het gewricht gewerkt wordt. Dit zijn allerlei kleine apparaatjes die gebruikt worden om stukjes weefsel weg te knippen, te verplaatsen, te extraheren, enz. ...
Eén van de meer complexe apparaten om in het gewricht te werken is de shaver waarop allerlei kopstukken kunnen gezet worden. Deze laten toe om te boren, te frezen, en het gewrichtskapsel weg te scheren. De totaliteit van de uitrusting bedraagt enkele duizenden Euro's en het materiaal is erg gevoelig aan breuk. Het is dan ook logisch dat artroscopieën duurder zijn dan gewone operaties van dezelfde gewrichten.
Artroscopie van de schouder
Diagnostiek van ontstekingen of afscheuren van de bicepspees in het schoudergewricht was tot nu toe een ware uitdaging. Vroeger was zulke diagnostiek zeer moeilijk tot zelfs onmogelijk. D.m.v. de arthroscopie is het echter eenvoudig om in het schoudergewricht naar de aanhechting van deze pees te kijken. Zwellingen, bloedingen, en scheuren zijn aldus makkelijk te diagnosticeren. Een los kraakbeenstuk in het schoudergewricht (OCD) is met artroscopie vlot vast te stellen en te behandelen. Een diagnose van zeldzame afwijkingen in het schoudergewricht, bvb. een tumor aan het gewrichtskapsel, is eveneens mogelijk. Hierbij kan het gewrichtskapsel bekeken worden en kunnen biopten genomen worden
Hierboven ziet u naast elkaar een normale bicepspees, een losse OCD flap en curettage van een OCD defect.
Artroscopie van de elleboog
Bij rassen zoals de Berner Sennen, de Rottweiler, de Golden Retriever en de Labrador komen in de elleboog veel afwijkingen voor waaronder naast OCD ook de gefragmenteerde processus coronoideus ( FCP). Deze fragmenten zijn radiografisch soms erg moeilijk te diagnosticeren bij jonge honden. Met de scoop kan men echter gaan kijken en de diagnose zwart op wit vaststellen. Ook het verwijderen van deze losse stukken is artroscopisch mogelijk.
Hier ziet u op de linker foto een grote losse gefragmenteerde processus coronoideus en rechts wordt een iets kleinere FCP met een naald opgetild.
Artroscopie van de pols (carpus)
In de pols van de hond komen er weinig afwijkingen voor, maar in sommige gevallen is het aangeraden artroscopie te gebruiken ten gunste van de patiënten wiens letsels niet door radiografische en cytologische onderzoeken waargenomen kunnen worden. Soms betreffen deze letsels kleine kraakbeenscheuren.
Artroscopie van de heup
De heup wordt tegenwoordig ook bekeken vooral in functie van de evaluatie van heupdysplasie en het inschatten van de beste behandeling (TPO of niet?)
Artroscopie van de knie
De arthroscopie van de knie bij de hond wordt meer en meer gedaan. Hierbij kan men scheuren aan de kruisbanden, losse kraakbeen -flappen en soms meniscusscheuren waarnemen. Hoewel men met de artroscopie het kniegewricht netjes kan opruimen, is eigenlijke reconstructieve chirurgie (zoals bij de mens wordt uitgevoerd in het geval van kruisbandscheuren) nog niet gebruikelijk. Misschien komt dit in de toekomst wel. Een meniscus evaluatie bij de behandeling van kruisbandscheuren met TPLO of TTA is wel mogelijk en laat toe om de noodzaak van een meniscal release beter in te schatten (cfr. TPLO en TTA).
Artroscopie van de hak (tarsus)
In de hak kunnen kleine fracturen en losse kraakbeenflappen (OCD) gediagnosticeerd en verwijderd worden met arthroscopie.
Als conclusie kunnen we zeggen dat de artroscopie een reëel deel geworden is van de specialistische orthopedische praktijk voor honden. De techniek is verfijnd, weinig invasief en leidt tot snel herstel Deze techniek biedt een extra dimensie aan verfijnde diagnostiek en laat ook een groot deel behandelingen toe. De leercurve is echter vrij groot en langdurig en het is dan ook aangewezen om dit te laten doen door iemand die het frequent doet.