Kanker
- Omschrijving
- Diagnose
- Behandeling
- Prognose
- Chemotherapie
- Nevenwerkingen chemotherapie
- Evolutie in de oncologie
- Pijnstilling
Zelden heeft een woord een negatievere klank en betekenis dan kanker of tumor. Plots worden we omringd door angstvallige gedachten en enorme twijfels. Alle positieve verwachtingen worden onderdrukt. De toekomst wordt twijfelachtig en angstgevoelens nemen de overhand. Deze gevoelens treden op indien deze woorden gelinkt worden aan een familielid of aan uw huisdier.
Onze huisdieren zijn daarenboven onmondig en alle beslissingen in hun belang moeten door ons genomen worden. Zij zijn volledig afhankelijk van onze begeleiding en kunnen geen mening naar voren brengen. Wij wensen hun voor de resterende tijd een waardig en kwalitatief goed leven te bezorgen. Zij verdienen een waardig bestaan voor hun onvoorwaardelijke trouw en liefde voor hun baasjes.
Omschrijving
Cellen die kanker veroorzaken volgen geen orde, zij delen en vermenigvuldigen zich zonder rekening te houden met het lichaam. Deze cellen kunnen ook bepaalde stoffen produceren waardoor er bepaalde nevenverschijnselen zoals koorts, anemie, bloedstollingsproblemen,... ontstaan.
Bij de hond komen evenveel kankers voor als bij de mens. Kanker kan voorkomen onder vele vormen en in vele orgaansystemen. Alle orgaansystemen kunnen hierin betrokken worden: huid, maag en darmen, longen, lever, blaas, hersenen,... Meerdere systemen kunnen op hetzelfde moment aangetast worden of er ontwikkelt zich op één plaats een groot gezwel. Deze kankercellen kunnen ook uitzaaien naar andere organen : lymfeklieren, lever, longen. Deze gezwellen en meta’s kunnen rechtstreeks de gezondheid schaden of veroorzaken hinder voor een goede functie van het metabolisme of van de vlotte beweeglijkheid.
De symptomen kunnen heel variabel en atypisch zijn. Vermageren, braken, koorts, moeilijk plassen, hoesten, opgezette buik, anemie, lusteloosheid: al deze tekenen kunnen wijzen op kanker.
Diagnose
Meerdere onderzoeken zijn nodig voor een definitieve diagnose en dienen voor een aangepaste therapie uit te voeren.
Eerst wil men weten of een knobbeltje of een gezwel kwaadaardige cellen bevat. Een eenvoudige fijne-naaldpunctie of een groter biopt zijn nodig om de informatie over het celtype te vergaren.
Nadien onderzoeken we ofdat er kankergezwellen of -cellen op andere plaatsen aanwezig zijn (bv in lymfeklieren of organen).
Belangrijk is ook de algemene gezondheidstoestand van uw huisdier, dit omdat een goede functie van lever, nieren en hart nodig zijn voor een belastende therapie of chirurgie. Minimaal zijn een bloedonderzoek, urineonderzoek, puncties, radiografie van de borstkas en/of een echografie van het abdomen nodig. Gesofisticeerdeonderzoeken zijn soms vereist om het stadium van het tumoraal proces vast te stellen: zo kan er eencontraststoffenstudie, bioptname, CT scan, scintigrafie,... voorgesteld worden.
Behandeling
Afhankelijk van het celtype, de uitbreiding van de tumor en de algemene gezondheidstoestand van uw huisdier kan een bepaalde behandeling aanbevolen worden.
Chirurgie is en blijft de eerste therapie voor vele tumoren. Een voldoende brede excisie kan reeds volstaan om een gezwel definitief te verwijderen zonder nabehandeling. Maar dikwijls is chirurgie slechts de eerste stap, meerdere types van tumoren vragen een combinatie aan therapieën.
Een chemotherapie is een systemische aanpak en past bij een tumor op meerdere plaatsen, in verschillende organen of met uitzaaiingen. Chemotherapie kan ook een nabehandeling zijn bij alle andere therapieën. De ultieme doelstelling bij een kankerbehandeling is het doden van alle kankercellen. Hierdoor wordt de kans op het opnieuw ontstaan van kanker tot nul herleid. Deze wens zou het ideale resultaat zijn van een perfecte behandeling. Om dit resultaat te bereiken gebruiken we verschillende methodes. Het toedienen van medicaties is een middel dat vooral gebruikt wordt om de microscopische resten van een tumor te bestrijden evenals de cellen die zich via bloed of lymfe over het gehele lichaam verspreid kunnen hebben. Ondanks alle middelen die ons ter beschikking staan, is het niet steeds mogelijk dit doel te bereiken en wordt slechts een stabiele en ziektevrije periode nagestreefd.
Andere therapieën zijn: cryochirurgie, hyperthermie, immuuntherapie, antiangiogenese, photodynamische therapie, immuunmodulatoren, radiatie. Deze verschillende behandelingen vragen een specifieke aanpak en kunnen soms enkel bij bepaalde tumoren gebruikt worden.
De behandelingsmogelijkheden worden samen met de dierenarts besproken, nadien kan de beste optie voor u en uw huisdier gekozen worden.
Prognose
Sommige tumoren kunnen volledig verwijderd worden en zullen nooit terugkomen. De prognose -het uiteindelijke resultaat van een therapie- is afhankelijk van het celtype, het stadium, de maligniteit, de meta’s (uitzaaiingen) en de algemene conditie van het dier zelf.
Een zeer goed advies is en blijft : laat tijdig ingrijpen! De kans op succes bij een klein gezwel is veel groter dan bij een grote en reeds uitgezaaide tumor.
Bij alle tumorbehandelingen moet een goede levenskwaliteit voor de hond of kat primeren. Geen neveneffecten is onmogelijk maar een minimum aan problemen moet nagestreefd worden. Een combinatie van middelen kunnen dikwijls de kwaliteit verzekeren gedurende een bepaalde ziekteperiode. De overleving en de symptoomvrije periode kan u met de dierenarts bespreken, deze zal u zo eerlijk en correct mogelijk een antwoord geven.
Kankergeneesmiddelen of chemotherapie
Kankergeneesmiddelen vormen een grote groep met medicijnen die via vele verschillende werkwijzen de kwaadaardige cellen kunnen vernietigen. Het is een verzameling van vele stoffen die chemotherapeutisch, op het immuunsysteem of op nog een andere manier werken.
Medicijnen kunnen samen gebruikt worden in een combinatieprotocol of als enkel medicament. We kunnen deze middelen via intraveneuse weg (via het bloed) toedienen of oraal, via tabletten. Ook worden ze soms lokaal als zalf op de massa aangebracht.
Het effect van medicaties kan veel verbeterd worden door bepaalde combinaties uit te voeren. De cellen worden hierdoor in verschillende ontwikkelingsfase aangevallen. Door het positieve effect van meerdere producten samen kan de dosis verlaagd worden en zal het neveneffect minder zijn. De dieren worden efficiënter behandeld en zijn minder ziek. Combinaties met andere therapiën zijn ook mogelijk.
Men kan proberen om een massa te verkleinen voor er chirurgie wordt uitgevoerd, de massa is dan gemakkelijker te verwijderen en de cellen zijn minder agressief bij de operatie.
Sommige geneesmiddelen kunnen ook samen met andere therapievormen worden gebruikt omdat ze samen de werking tegen de kanker versterken. Voorbeelden van zo’n samenwerking zijn “medicatie en bestraling”, “medicaties en hyperthermie” maar ook chemotherapie na chirurgie.
Cellen zijn vooral in hun jonge stadium gevoelig voor medicaties. Jammer genoeg worden de meeste tumoren gedetecteerd op de moment dat ze reeds miljarden cellen bevatten en daardoor reeds heel wat mutaties kunnen ondergaan hebben. Deze cellen zijn daarom ook veel minder gevoelig of reeds resistent aan de medicaties.
Neveneffecten chemotherapie
Niet enkel de tumorale cellen zijn gevoelig voor deze producten maar ook de normale lichaamscellen ondervinden nadelige gevolgen. Hierdoor kunnen er neveneffecten optreden bij het toedienen van deze middelen.Deze kunnen zeer hevig zijn en erge gastro-intestinale problemen veroorzaken maar kunnen ook leiden tot beenmergdepressie, haaruitval, ea. Het is daarom nodig het exacte werkingsmechanisme van het medicijn te begrijpen en de toepasbaarheid bij een bepaald individu te kunnen beoordelen.
We weten uit de humane geneeskunde dat mensen zeer erg kunnen lijden onder de neveneffecten van chemotherapie. Het is ethisch niet verantwoord om onze dieren deze ervaring te laten ondergaan en daarom wordt gestreefd naar een neveneffectvrije therapie. Om dit te bereiken worden lagere dosissen gebruikt maar zullen daardoor de successen minder en korter duren.
Evolutie in de oncologie
Slechts enkele kankertypes kunnen met chemotherapie alleen efficiënt en blijvend behandeld worden. Lymphoma’s en leucemie zijn zo’n types. Bij mastocytoma’s daarentegen blijft chirurgie de eerste optie en zal chemotherapie bij bepaalde gradaties de aanvullende therapie vormen.
Het bespreken van de verschillende therapieën zou ons veel te ver leiden. We willen enkel vermelden dat er meer en meer vormen van behandeling bestaan en zullen verschijnen. Dus een tumor die nu nog niet goed te behandelen is, kan in de toekomst misschien veel beter reageren op nieuwe ontwikkelde producten. Immuuntherapie, biologische respons modifiers, antigenen, antibodies , interferonen, kinase-inhibitoren zijn allen nieuwe middelen om kanker te behandelen. Meerdere vaccins komen op de markt, maar ook gentherapie en stamceltherapie zitten in de lift.De farmaceutische firma’s brengen elk jaar nieuwe producten op de markt, elk product met zijn specifieke benadering van het kankerprobleem.
Pijnstilling
Even belangrijk zijn alle medicaties die het comfort van het dier kunnen verbeteren. Zij bestrijden neveneffecten, toxische problemen van een behandeling of een tumor op het ogenblik dat het probleem zich stelt. De belangrijkste groep hiervan zijn de pijnstillers (= analgetica). Men kan op meerdere wijzen pijn bestrijden, NSAID’s en opioiden vormen de twee grootste groepen. Belangrijk om weten is dat de combinatie van verschillende producten de beste resultaten geeft.
Alle middelen, zowel voeding en pijnmedicatie, die kunnen ingezet worden om de levenskwaliteit van het dier te verbeteren moeten aangewend worden.